Kiedy i komu przysługuje ekwiwalent za niewykorzystany urlop?
Ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy przysługuje pracownikowi, gdy ustanie świadczenie pracy – nastąpi, wygaśnięcie umowy, rozwiązanie umowy przez pracownika lub rozwiązanie umowy przez pracodawcę bez wypowiedzenia z winy pracownika. Nie jest ważne zatem, kto rozwiązuje umowę i z jakiej przyczyny. Pracodawca ma obowiązek wypłacić pracownikowi ekwiwalent jeśli pracownik nie wykorzystał w całości przysługującego mu urlopu podczas świadczenia pracy. Należy jednak pamiętać, że pracodawca może nakazać pracownikowi wykorzystanie zaległego urlopu w okresie wypowiedzenia umowy o pracę.
Ekwiwalent będzie się należał zatem tylko w sytuacji, kiedy nie wykorzystamy całego urlopu będąc na wypowiedzeniu.
Przykładowo, pracownik ma 15 dni zaległego urlopu wypoczynkowego, a okres wypowiedzenia umowy o pracę wynosi 14 dni, w tym tylko 10 dni roboczych. Okres wypowiedzenia jest zatem za krótki by wykorzystać w całości te 15 dni urlopu. Pracodawca ma zatem obowiązek wypłacić pracownikowi w dniu zakończenia okresu wypowiedzenia ekwiwalent pieniężny za tych 5 dni urlopu, których pracownik nie mógł wykorzystać.
Pracownik nabywa prawo do ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop w dniu wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy. W tym też dniu pracodawca ma obowiązek wypłacić przysługujący ekwiwalent. Pracownik nie może zrzec się ekwiwalentu za niewykorzystany urlop, mimo, że przepisy prawa nie zakazują tego wyraźnie. Pracownik nie może także uznać dni niewykorzystanego urlopu, za które pobrał ekwiwalent, jako przedłużenie czasu trwania stosunku pracy – ekwiwalent redukuje wtedy czas zaległego urlopu wypoczynkowego.
Zobacz także: Do kiedy wykorzystać zaległy urlop?
W przypadku śmierci pracownika, ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypłaca się małżonkowi oraz innym osobom uprawnionym do uzyskania renty rodzinnej po zmarłym. Jeśli nie ma takich osób, prawo do ekwiwalentu wpisuje się do spadku.
Czy pracodawca może nie wypłacić ekwiwalentu?
Pracodawca może odmówić pracownikowi wypłacenia ekwiwalentu pieniężnego w sytuacji określonej w art. 171.§ 3 kodeksu pracy. Według treści przepisu pracodawca nie ma obowiązku wypłacenia ekwiwalentu pieniężnego w przypadku, gdy strony postanowią o wykorzystaniu urlopu w czasie pozostawania pracownika w stosunku pracy na podstawie kolejnej umowy o pracę, zawartej z tym samym pracodawcą bezpośrednio po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę z tym pracodawcą.
Prościej mówiąc, jeśli pracownik, który ma niewykorzystany urlop, zawrze kolejną umowę o pracę z tym samym pracodawcą bezpośrednio po rozwiązaniu lub wygaśnięciu tej poprzedniej, może nie otrzymać ekwiwalentu pieniężnego od pracodawcy, ponieważ zyskuje szansę na wykorzystania tego urlopu w ramach kolejnego stosunku pracy.
Umowa pracownika kończy się w dniu 31 marca. Pozostało mu 15 dni urlopu wypoczynkowego do wykorzystania. Wiadomo już, że pracownik nie zdąży wykorzystać całego zaległego urlopu. Przystał jednak na propozycję pracodawcy zawarcia kolejnej umowy o pracę od 1 kwietnia. Pracodawca nie musi zatem wypłacać pracownikowi ekwiwalentu za zaległy urlop.
Ekwiwalentu nie wypłaca się również w przypadku: skierowania pracownika do pracy za granicą, powołania go do służby wojskowej, do odbycia przeszkolenia wojskowego trwającego dłużej niż 3 miesiące.
Zobacz także: Dni wolne od pracy w 2012
Pracownik może nie otrzymać ekwiwalentu także wtedy, gdy pracodawca na podstawie odrębnych przepisów obowiązany jest objąć pracownika ubezpieczeniem gwarantującym mu otrzymanie świadczenia pieniężnego za czas urlopu. Jeśli jednak to wysokość świadczenie za czas urlopu jest mniejsza niż ekwiwalent pieniężny, pracodawca jest w obowiązku wypłacić pracownikowi kwotę stanowiącą różnicę między tymi należnościami (art. 1721 k.p.).
Zobacz także: Okres wypowiedzenia umowy o pracę - sprawdź, jaki ci przysługuje