Obecny rynek pracy jest bardzo specyficzny, a jednocześnie dość trudny dla osób, które zawodowo chcą istnieć. To powoduje, że osoby poprzez jak najlepsze wywiązywanie ze swoich obowiązków próbują pokazać się jako pracownik rzetelny, odpowiedzialny, kreatywny oraz niezastąpiony. Często taka postawa jest przyczyną pojawienia się zjawiska zwanego pracoholizmem.
Pracoholizm jest to zaburzone postrzeganie siebie w kontekście swojej aktywności zawodowej. Pracoholizm jest to nadmierne obciążanie się obowiązkami związanymi z pracą oraz dążenie do perfekcji w danym obszarze. Skąd się bierze pracoholizm? Przyczyn tego zaburzenia może być bardzo wiele i są one w dużej mierze uzależnione od indywidualnych predyspozycji jednostki, a także od środowiska społecznego w jakim żyje oraz jego oczekiwań.
Pracoholikami często są osoby, które z natury dążą do perfekcji, są uporządkowane, odpowiedzialne, pewne siebie, znają swoją wartość, mają dużą potrzebę osiągnięć, dominujące, posiadają potrzebę rywalizacji. Często takie osoby już na poziomie nauki szkolnej są bardzo dobrymi uczniami, a każde drobne niepowodzenie traktują jako osobistą porażkę.
Zobacz też: Pracoholizm - sposób na życie czy choroba?
Jednak nie tylko taki profil osobowościowy daje początek zaburzeniom związanym z aktywnością zawodową. Wielokrotnie są to osoby, które na pierwszy rzut oka są zupełnym przeciwieństwem tych pierwszych. Są niepewne, zakompleksione, posiadają bardzo niską samoocenę, nie potrafią bronić swojego zdania, trudno im zaakceptować siebie jako atrakcyjną osobę (pod względem osobowościowym).
Takim osobom bardzo łatwo wpaść w nałóg, jakim jest pracoholizm. Mogą bowiem określać swoją osobę poprzez osiągnięcia w pracy. Oprócz przyczyn wewnętrznych, niezwykle istotne również są czynniki środowiskowe, które pośrednio oddziałują na człowieka. I tak ogromne oczekiwania rodziców wobec swoich pociech często stają się początkiem walki o jak najlepsze oceny, aby zasłużyć na uwagę i pochwały ze strony dorosłych. Im dłużej takie nawyki są utrwalane tym trudniej powiedzieć, czy wynikają one z potrzeby jednostki czy są nabyte w toku wychowania.
Bez względu na przyczyny osoba swoją wartość pokazuje jedynie poprzez pracę zawodową.
Jak poznać, że osoba może mieć początki pracoholizmu. Przede wszystkim każde jej działanie jest ściśle związane z pracą zawodową. W pierwszej kolejności bierze pod uwagę pracę, a dopiero później do niej dostosowuje wszystko inne. Jednak w tym osoba jest dość skostniała i potrafi zrezygnować z innych rzeczy, byleby nic nie kolidowało z jej pracą zawodową.
Pracoholik bardzo często mówi o swojej pracy, emocjonuje się wszystkim, co dotyczy aktywności zawodowej, potrafi o tym mówić godzinami. I w zasadzie jest to bardzo naturalne, jeśli by brać zaangażowanie osoby w pracę. Nic nie pochłania jej w takim stopniu jak praca, dlatego też najwięcej czasu i energii poświęca temu.
Pracoholikowi wydaje się, że jest osobą niezastąpioną, dlatego też bardzo trudno jej zdecydować się na urlop czy – w razie konieczności – na zwolnienie lekarskie. Nawet jeśli taka sytuacja ma miejsce, wówczas często część obowiązków jest zabierana ze sobą. Te rzeczy, które można zrobić w domu czy podczas wyjazdu, to oczywiście są wykonywane przez pracoholika. Dlatego też osoba nie potrafi żyć bez komórki czy komputera, ponieważ wtedy traci możliwość kontaktu ze współpracownikami czy szefem.
Pracoholik często zostaje po godzinach w miejscu pracy, wykonuje dodatkowe zadania, robi wiele rzeczy, które nie są w zakresie jego obowiązków, natomiast są do zrobienia. Dlatego też tak ciężko o odpoczynek. Osoba, która bierze na siebie zbyt wiele obowiązków i nie potrafi rozdzielić życia osobistego od zawodowego często jest rozdrażniona, często doświadcza bólu głowy, stawów i ogólnego zmęczenia psychofizycznego.
Pracoholicy dość często doświadczają wypalenia zawodowego, ponieważ przy intensywnym i długotrwałym wysiłku zawodowym przy niewielkim odpoczynku, przychodzi zniechęcenie, brak motywacji, które mogą być spowodowane nie tylko zmieniającymi się warunkami pracy, lecz również wydolnością organizmu.
Moment, kiedy odpowiedzialny i rzetelny pracownik zaczyna mieć problem jest bardzo trudny do wychwycenia. Granica między obowiązkowością a pracoholizmem jest bardzo cienka, zwłaszcza na obecnym rynku pracy, gdzie o dobre zatrudnienie jest ciężko, a pracę traktuje się z szacunkiem i robi się wiele, aby być postrzeganym jako atrakcyjny pracownik.
Zobacz też: Ćwicz asertywność w pracy
Jeśli jednak okazuje się, że osoba nie potrafi zorganizować sobie wolnego czasu, nie widzi potrzeby odpoczynku, a wszystkie jej działania są związane z aktywnością zawodową, wówczas powinna się zapalić czerwona lampka. Pracoholizm jest zaburzeniem i pociąga za sobą szereg nieprzyjemnych konsekwencji nie tylko psychicznych, lecz również somatycznych, takich jak wszelkiego rodzaju choroby układu krwionośnego, nerwowego, pokarmowego, zaburzenia snu, łaknienia, problemy z aktywnością seksualną itp.
Aby do tego nie dopuścić, należy się bardzo dobrze obserwować i nie dopuścić, aby jedynym sensem istnienia była praca.